Çocuklarda Ortodontik Tedavi

Çocuklarda erken yaşlarda hem iskeletsel, yani alt çenenin ya da üst çenenin yetersiz büyümesi ya da fazla büyümesi, hem de dişsel, yani yerine gelemeyen dişlerin sebep olduğu çapraşıklıklar, problemler görülebilir. Bunlar 6 yaşından itibaren belirginleşmeye başlayabilir.

Bu problemler çocuklarda 7 yaşından itibaren tedavi edilebilir. Ama bu her zaman 7 yaşında tedaviye başlayacağımız anlamına gelmiyor, burada hastamızın ağzındaki problemin ne olduğu önemli.

Çocuklarda ilk ortodonti kontrolü 7 yaşında yapılmalı.

Çocuklarda ortodontik tedaviler erişkin hastalara göre daha kısa sürede sonuçlanmaktadır. Tedavinin iskeletsel problemleri düzeltmeye yönelik mi ya da sadece dişlerin sıralanmasına yönelik mi yapıldığına göre tedavi süresi şekillenecektir. İskeletsel problemler – hastadan hastaya ve problemin türüne göre değişiklik göstermekle birlikte- 6- 12 ay aralığında tedavi edilebilir. Dişlerin sıralanması için gereken süre ise 12- 24 ay arasında değişiklik gösterir.

Bu sorunun cevabı evet. Çocuklarda bir çok problem ilk bakışta fark edilmeyebilir. Sadece röntgende görülen eksik dişler, çene darlıkları ya da kapanış bozuklukları anne baba tarafından kolaylıkla gözden kaçırılabilir. Bunun için çocuklar mutlaka kontrol için bir ortodonti uzmanına görünmeli.

Her iki durumda mümkün. Bu problemlerin bir kısmı çocuklarda anne baba tarafından aktarılan genler ile ortaya çıkar. Anne ve babadan uyumsuz büyüklükte çene ve dişlerin çocuğa aktarılması boşluklu dişlere ya da şiddetli diş çapraşıklıklarına sebep olabilir. Kapanış bozuklukları da yine genetik olarak anne ve babadan gelen genler ile çocuklarda alt çenenin fazla büyümesi ya da üst çenenin yetersiz gelişimi gibi problemler olarak karşımıza çıkabilir.

Bazı durumlarda da bunlar çocuklar doğduktan sonra ortaya çıkar. Erken çürüyen süt dişleri, uzun süreli emzik- biberon kullanımı, ya da parmak emme, tırnak yeme gibi kötü alışkanlıklar doğumdan sonra problemlere yol açabilir.

Özellikle üst çene darlığı, daha çok arka bölge dişlerde belirgin olan bir durumdur. Bu sebeple bu problemleri karşıdan bakarak farketmek genellikle çok kolay olmaz. Detaylı bir muayene ile ortodonti uzmanı tarafından varlığının tespit edilmesi gerekir.

Çocukların hem anne karnında hem de doğumdan sonra dişlerinin yapısını oluşturan temel maddeleri alması kritik önemdedir. Bunun için çocukların diyetlerinde özellikle kalsiyum ve protein içeren besinlerle beslenmeleri, daha sağlıklı bir diş yapısına sahip olmalarını destekler. Şekerli yiyeceklerin tüketiminin sınırlandırılması, çocukların ağzında uzun süreler şekerli yiyecekleri bulundurmaması, yine şekerli içeceklerin kullanımının sınırlandırılması, sağlıklı diş yapısının korunması açısından da çok önemlidir.

Çocukların (ve tabi ki erişkinlerinde) burunlarından rahat soluk alıp verebilmeleri, ağız sağlığı için olduğu kadar bütün vücut sağlığı için de önemlidir. Çocukların burun solunumunu engelleyen; geniz eti, büyüyerek solunum yolunu tıkayan bademcikler gibi problemlerin bir pediatrist ve kulak burun boğaz uzmanı tarafından muayene edilmesi gerekir.

Buna ek olarak solunum problemlerinin en önemli sebeplerinden bir tanesi de üst çene darlığıdır. Dar üst çene solunum yolu hacmini küçülterek çocukların rahatça soluk alıp vermesini engeller ve ağızdan nefes alma ile bu durumun desteklenmesi ihtiyacını yaratır.Bir diğer hazırlayıcı durum ise alt çenesi geride olan çocuklarda ortaya çıkar. Geride konumlanan alt çenede benzer şekilde solunum yolu hacmini azaltarak, çocukların ağızlarından nefes almasına yol açar. Ağızdan soluk alıp vermek ise, diş çürükleri ve kapanış problemleri için elverişli bir ortam hazırlar.

Bunun için bir ortodontik muayene sonrasında bu durumların varlığının tespit edilmesi, ihtiyaç durumunda çocukların mutlaka üst çene darlıklarının ve alt çene gelişim geriliklerinin tedavi edilmesi gerekir.

Beslenmenin ilk adımı olan çiğneme alt ve üst dişlerin karşılıklı ilişkisinin düzgün olması ile sağlanabilir. Üst çene darlıklarında alt ve üst çene dişleri arasındaki ideal ilişki sağlanamayacağı için, çocukların yeterince çiğnemeden yutmasına ve bazı durumlarda çocuklarda doğru çiğneyemediği için yemekten kaçınma davranışlarına sebep olabilir.

Beslenme ile ilgili aksaklıklar da çocukların gelişimleri için gerekli yapı taşlarını düzenli alamamasına yol açar.

Yukarıda bahsettiğimiz, üst çene darlıkları, üst çenenin gelişim yetersizliği, alt çenenin üst çeneye göre önde konumlanması ya da şiddetli diş çapraşıklığı gibi şikayetlerde tedaviye erken yaşlarda başlamak, ileride yapılması gereken çok daha komplike tedavilerden çocukları kurtarabilir.

Doğru zamanda planlanarak başlanan tedaviler çocuklara zarar vermez, tam tersi önemli faydalar sağlar.

Birçok durumda çapraşıklıkların sebebi üst çenenin ya da alt çenenin sağ-sol yönde darlığı değildir. Çenelerin genişletilmesi, dişlerin sıralanması için bir miktar yer ve avantaj sağlasa da, problemin çözülmesi için tek başına yeterli olmaz, ortodontik tedavi ile dişlerin sıralanması gerekir.

Çocuklar için erken dönemde kullanabilecekleri damaklıklara ve sonrasında dişlere takılan sabit tellere ve braketlere uzun zamandan beri aşinayız.

Artık yeni durumda çocukların dişlerini sıralamak ve kapanış problemlerini çözmek için teller yerine kullandığımız şeffaf plaklar ile yaptığımız ortodontik tedaviler var. Bu yöntemler ile erken yaşlarda tedavilere başlayarak birkaç problemi aynı anda çözme imkanı yakalayabiliyoruz.

Şeffaf plaklar çocukların tellerden farklı olarak gerektiğinde çıkarabileceği aygıtlar. Bu da iki önemli avantaj sağlıyor, birincisi çocuklar plakları çıkardıklarında ağızlarında hiçbir tel olmadığı için rahatça beslenebiliyorlar; ikincisi ise plaklar çıkarıldıktan sonra dişler fırçalandığı için çocuklar dişlerini daha rahat fırçalayabiliyor ve dişlerin çürümesi ihtimali çok daha azalıyor.

Burada ortodonti uzmanının vereceği karar çok önemli, kimi durumlarda bütün dişlerin ağza gelmesini beklemek gerekirken, kimi zaman ise erken müdahale ile dişlerin hepsini beklemeden tedaviye başlanabilir.

Dişlerin erken yaşta düzeltilmesi ve bunun sonucunda alt ve üst dişler arasındaki ideal kapanış ilişkisinin kurulması ilerleyen yaşlarda diğer dişlerin de ağızda doğru yere gelmesini sağlar. Erken yaşta tedavi edilen hastalarımızı belli aralıklarla takip ederek gelişimin doğru yönde olup olmadığını kontrol ederiz.

Dişler doğru sıralanmış ve birbirleriyle doğru temas ilişkisi içindelerse, 20 yaş dişlerinin gelmesi herhangi önemli bir problem oluşturmaz. Ama ağız içerisinde yerleri olmadığı durumların tamamında 20 yaş dişlerinin çekilmesini tercih ederiz.

Çocuklarda diş teli takıldıktan sonra beslenme konusu dikkat edilmesi gereken bir  konudur. Sağlıklı bir beslenme düzeni oluşturularak çocuğumuzun alışkanlık edinmesini sağlamalıyız. Özellikle asitli içeceklerden, yapışkan yiyeceklerden (lokum,çikolata) ve kuru yemişlerden uzak durulması gerekir. Meyve gibi sert besinlerin küçük parçalar halinde tüketilmelidir.

Üst çene gelişimi erken yaşta başlayıp erken yaşta sonlanmaktadır. Bu sebepten diş tedavisinde iskeletsel bir etki bekleniyorsa headgear 8-11 yaş aralığında takılmalıdır.

Invisalign şeffaf plakları ile yapılmasına karar verilen ortodontik tedavinin fiyatı, probleminizin şiddetine ve kliniğin fiyatlandırma politikasına göre değişiklik gösterir.